وابستگی کودک به والدین، رابطه‌ای طبیعی است که در آن کودک برای تأمین نیازهای جسمی و روانی خود به والدین متکی است. این وابستگی در سنین پایین کاملاً ضروری و حتی سالم است، اما وقتی که این وابستگی از حد نرمال فراتر رود و مانع رشد عاطفی یا استقلال کودک شود، به آن وابستگی ناسالم گفته می‌شود.
دلایل وابستگی شدید کودکان به والدین می‌تواند متفاوت باشد. برخی از مهم‌ترین آن‌ها عبارتند از:
وابستگی ناسالم می‌تواند خود را در رفتارهای مختلف نشان دهد. به چند مورد از این نشانه‌ها توجه کنید:
رفتار والدین تأثیر بسیار زیادی در تقویت یا کاهش وابستگی کودک دارد. اگر والدین به جای حمایت، کنترل‌گری کنند، یا اگر همیشه قبل از اینکه کودک خودش کاری را انجام دهد، مداخله کنند، در واقع به او این پیام را می‌دهند که «تو نمی‌توانی» و این پیام موجب ضعف در اعتماد به نفس و وابستگی خواهد شد.
مثلاً اگر فرزندتان را وادار کنید تا تکالیف مدرسه‌اش را انجام دهد یا حتی خودتان آن‌ها را انجام دهید، در واقع شما بیش از او مسئول انجام آن کار هستید. این رفتارها پیام ناآگاهانه‌ای به کودک منتقل می‌کند: «تو به من نیاز داری تا موفق شوی.»
وابستگی ناسالم می‌تواند در درازمدت آسیب‌های متعددی برای رشد عاطفی، شناختی و اجتماعی کودک ایجاد کند:
در این بخش چند راهکار عملی و روانشناختی برای کاهش وابستگی ناسالم ارائه می‌دهیم:
اگر احساس می‌کنید کودک شما دچار وابستگی ناسالم شده و راهکارهای خانگی تأثیر نداشته‌اند، مراجعه به یک مرکز مشاوره تخصصی کودک می‌تواند بسیار مؤثر باشد. درمانگر کودک با استفاده از تکنیک‌های شناختی-رفتاری، بازی‌درمانی یا مشاوره خانوادگی به کودک و والدین کمک می‌کند تا الگوهای رفتاری مناسب‌تری بسازند.
همچنین شرکت در کارگاه روانشناسی با محوریت تربیت کودک یا والدگری می‌تواند والدین را با ابزارهای علمی و کاربردی برای تربیت بهتر آشنا کند.
هدف ما این نیست که کودک را از خود دور کنیم، بلکه می‌خواهیم به او یاد بدهیم که در کنار ما، مستقل باشد. والد آگاه کسی است که فرزند خود را برای زندگی مستقل آماده می‌کند، نه اینکه همیشه بار او را به دوش بکشد.
با آگاهی از ریشه‌های وابستگی، شناسایی نشانه‌ها و بهره‌گیری از تکنیک‌های عملی، می‌توان به کودک کمک کرد تا به‌تدریج به استقلال سالم برسد و در مسیر رشد فردی خود گام بردارد.
